Sportaccommodaties, sportzalen en gymnastiekzalen

In sportaccommodaties en in gymnastiekzalen is regelmatig sprake van een slechte akoestiek. Dit geeft aanleiding tot klachten van gebruikers en dan met name van mensen die in dergelijke zalen moeten werken zoals trainers en docenten lichamelijke opvoeding.



De slechte akoestiek in sportzalen is vrijwel altijd het gevolg van te weinig absorptie in de zaal. Het gevolg is te veel galm en een te lange nagalmtijd. Mede hierdoor ontstaan hoge geluidniveaus tijdens gebruik en dit kan aanleiding geven tot gehoor- en vermoeidheidsklachten.



In combinatie met de te lange nagalmtijden treden in sportzalen meermalen andere zeer ongewenste effecten uit de zaalakoestiek op zoals bijvoorbeeld kleuring en flutter.

Er zijn geen officiële Nederlandse normbladen inzake de aan de akoestiek in sportaccommodaties te stellen eisen. Wel zijn er enkele (particuliere) adviserende instanties zoals de Rijksgebouwendienst, de vakbond voor gymnastiekers KVLO en het NOC-NSF die elk op zich richtlijnen hebben gepubliceerd. Een probleem is dat deze richtlijnen allemaal uitgaan van de nagalmtijd als bepalende parameter. De nagalmtijd is relatief eenvoudig te bepalen maar is geen directe maat voor het geluidniveau in de zaal.

Rijksgebouwendienst
De Rijksgebouwendienst geeft in de publicatie "Bouwfysische kwaliteit Rijkshuisvesting, Wettelijke eisen en Rgd-richtlijnen" in bijlage F een overzicht van gebouwfuncties met bijbehorende nagalmtijden. Volgens deze richtlijnen mag de gemiddelde nagalmtijd voor sportzalen circa 1.0 s tot 1.5 s bedragen over de frequentiebanden 125 Hz tot 2000 Hz. Deze richtlijn geeft tevens aan dat de nagalmtijd in de verschillende frequentiebanden niet meer dan 20% mag afwijken van de nagalmtijd voor 500 Hz.

KVLO
Het KVLO geeft in de publicatie "Normen gymnastieklokalen en sportzalen/delen van gymnastieklokalen met schoolgebruik 2005" eisen. Hierin zijn de volgende waarden opgenomen voor enkele bouwakoestische parameters:

- De gemiddelde absorptiecoëfficiënt van de sportruimte dient ten minste 0.25 te zijn.

- De nagalmtijd is afhankelijk van volume en absorberend vermogen van een ruimte. De gemiddelde nagalmtijd in een frequentiegebied van 125-4000 Hz is maximaal 1.0 s. voor een gymzaal/gymnastieklokaal van 14 x 22 x 5.5m.

- De nagalmtijd per frequentieband (Tmax/fb )wordt gerekend door Tgem te delen door Tmax/fb en dient groter of gelijk aan 0.7 te zijn.

- Het achtergrondgeluidsniveau is maximaal 40 dB(A). Dit geldt zowel voor externe geluiden als verkeer van buiten als voor interne geluidsbronnen als ventilatie- en verwarmingssystemen.

- De isolatie-index voor contactgeluid tussen een ruimte voor bewegingsonderwijs en andere verblijfs/lesruimtes voor leerlingen is ten minste 10 dB(A), bij voorkeur 15 dB(A).

NOC-NSF
Het NOC-NSF hanteert met betrekking tot geluid voor sportaccommodaties een soort norm "nagalmtijd en achtergrondgeluidniveau in overdekte multifunctionele sportaccommodaties" (ISA-US1-BF1) waarin, afhankelijk van de inhoud van de zalen, de maximaal toelaatbare nagalmtijden en het niveau van het achtergrondgeluid worden gespecificeerd.

In de onderstaande tabel zijn de maximaal toelaatbare nagalmtijden die gelden voor sportaccommodaties opgenomen. Dit is de gemiddelde T₆₀ berekend over de octaafbanden van 125 Hz tot en met 4 kHz.

Zaaltype	lengte	breedte	hoogte	T60,gem 125 Hz - 4 kHz in s
gymlokaal	22	14	5.5	≤ 1.0
sportzaal	22	13	7	≤ 1.1
1/3 sporthal	24	14	7	≤ 1.2
sportzaal	28	16	7	≤ 1.3
sportzaal	28	22	7	≤ 1.4
2/3 sporthal	28	32	7	≤ 1.5
sporthal	44	24	7	≤ 1.7
sporthal	48	28	7	≤ 1.8
sporthal	48	28	9	≤ 1.9
sporthal	88	28	7	≤ 2.0
sporthal	88	32	10	≤ 2.3

Aanvullend geldt voor alle accommodaties een eis aan de maximaal toelaatbare nagalmtijd per band. Deze is gebaseerd op de gemiddelde nagalmtijd (T_60,gem).

Er geldt per octaafband: T_60,max ≤1.4 x T_60,gem

Voor alle overdekte sportaccommodaties geldt dat het niveau van achtergrondgeluid (installaties) voor een lege zaal niet meer mag bedragen dan 40 dB(A) gemeten in het midden van de zaal en het midden van iedere zaalhelft op een hoogte van circa 1.5 m

Nagalmtijden worden gemeten in een lege zaal met behulp van een ruisbron in een hoek van de zaal. Gemeten wordt op vier meetposities. Er zijn geen bijzondere normeringen op de meting van toepassing. Sonus bv raadgevende ingenieurs meet derhalve zoveel mogelijk volgens de Nederlandse norm NEN 5077.

	Begrippenlijsten:					Site navigatie: